‘BİR DEMOKRASİ OKULU’: ODTÜ-ÖTK DENEYİMİ

Üniversitemizde yine bir demokrasi oyunu oynanmaya başladı. Öğrenciler (sözde) kendilerini temsil edecek arkadaşlarını seçiyor. Sıkıntı aslında sadece seçilenlerden değil seçim sistemi ve ÖTK’nın işlevlerinden kaynaklanıyor. Zira ülkemizde bir çok üniversitede ÖTK seçimleri dahi yapılmıyor ve ‘yandaş’ rektörler, ‘yandaş’ ÖTK’lar atıyor. Hal böyle olunca bu yapılanlarda bir oyundan öteye gitmiyor, gidemiyor! ÖTK işlevleri açısından bakıldığında; öğrencilerin demokrasi kültürünü benimsemelerini, okul yönetimine istek, öneri ve düşüncelerini iletmeyi, okulun yanlış uygulamalarına (transkript, öğrenci belgesinin paralı olması…) karşı mücadeleyi ve en önemlisi de öğrencilerin temsilcileri aracılığıyla okulu yönetmesi, okulun yönetimine katılmasını amaçlar. Ama maalesef bizdeki dünya bunun tam tersi; Okul yönetiminde hiçbir sözü, işlevi yoktur ÖTK’nın, (çoğu kez) kazanımlar için mücadele etmez sadece toplantı yapar ÖTK, demokrasi meselesi ise sadece duyanların oynaya bildiği bir oyundur. Hal böyle olunca 1976-1980 arası ODTÜ’de gerçekleştirilen ÖTK deneyimi büyük bir önem kazanıyor. 

ODTÜ ÖTK’nın kuruluşu okul yönetimiyle öğrencilerin diyalog kurma gereğinin açıkça ortaya çıktığı 1975 sonbaharına rastlar (1975 nisan ayında başlayan ve altı ay süren boykotun en önemli kazanımı). İki yıl sonra ise ÖTK tarafından bir yönerge hazırlanarak, Okul yönetimince kabul edildi.Yönergenin giriş bölümünde Öğrenci Temsilcileri Konseyi (ODTÜ-ÖTK), ODTÜ öğrencilerini temsil eden en yetkili kuruluştur denilmekte ve ÖTK’nın ODTÜ öğrencilerinin akademik, ekonomik, toplumsal, kültürel sorunlarıyla ilgileneceği belirtilmektedir. ÖTK’nın temelini doğrudan doğruya bütün üniversite öğrencileri tarafından seçilen yürütme kurulu oluşturur. Üniversite yönetimiyle ilişkileri ODTÜ-ÖTK adına yürütme kurulu sağlar. Her akademik bölüm için bölüm öğrencilerinin seçtiği temsilciler ve sosyal alanda kapladığı yer büyük olan yurtlarında kendi temsilcileri buluyordu. ODTÜ-ÖTK’nın en geniş danışma organı olan Temsilciler Meclisi, doğrudan doğ­ruya öğrencilerin seçtikleri sınıf temsilcileri ile yukarda değindiğimiz bölüm ve yurt temsilcilerinden oluşmaktadır. Öğrenci Temsilciler Konseyi seçimleri öğretim üyeleri ve öğrenciler tarafından denetlenmektedir. ODTÜ’ye kayıtlı tüm öğrenciler seçmen ve aday olabilmektedir.ÖTK yönergesi gereğince, 2 yürütme kurulu üyesi üniversitenin en üst düzeyde akademik organı olan üniversite konseyine, bölüm temsilcileri ise ilgili bölüm ve fakülte kurullarına öğrencileri temsilen katılmaktadırlar. Öğrenciler ayrıca, disiplin kurulu, burs ve yardım komitesi, yurtlar yönetim kurulu, ODTÜ spor klübü gibi öğrencilerle ilgili tüm komite ve komisyonlarda, Temsilciler Meclisinin kendi içinde seçtiği üyelerle temsil edilmektedirler. ODTÜ ile ilgili, günlük ihtiyaçlardan tutun da akademik sorunlara kadar, alınacak bütün kararlarda, yukarıda belirttiğimiz mekanizmalar sayesinde tüm ODTÜ öğ­rencilerinin görüş belirtmeleri, bu konularda yetki sahibi olabilmeleri sağlanmıştır. 

Öğrenciler, her akademik yılda aralarından seçtikleri temsilcilerden oluşan ODTÜ-ÖTK etrafında güçlü bir demokratik birlik oluşturmuşlardı. Öğrenciler, yönetimin çeşitli kademelerinde temsil edilerek yönetim deneyimi kazanırlarken, bir yandan da yapıcı önerileri ile, dinamik üniversite yaşamına etkin bir şeklide katılmaktaydılar. Ders müfredatını üniversitenin tüm bileşenlerinin içinde olduğu bir kollektif hazırlıyordu. Diğer ülkelerdeki müfredatlar özenle inceleniyor, ulaşılan bilgilerle ülke şartları da göz önünde bulundurularak her bölümün işlemesi gereken dersler ve bunların işle­neceği kitaplar bizzat ODTÜ’lünün kendisi tarafından hazırlanıyordu. ODTÜ-ÖTK, öğrencilerin söz, yetki ve kara hakkını kullanması ve üniversitenin asıl sahibi olarak üniversite yönetmeyi en demokratik ve en iyi şekilde yapmasının benzersiz bir örneğidir. Buradan bakınca bizim ÖTK’lar bir oyuncak, seçimleri ise demokrasi oyunundan öte bir şey olarak görünmüyor.